Πολεμικές ίντριγκες - Η άποψη των Ναυπακτίων για τους Αιτωλούς τον 5ο αι. π.Χ.

 

Η Ναύπακτος, κατά τους ιστορικούς χρόνους, κατοικείται από το ελληνικό φύλο των Λοκρών Οζολών. Καθώς  αποτελούσε το μεγαλύτερο λιμάνι της περιοχής, την εποφθαλμιούσαν συχνά τα γειτονικά ορεινά φύλα των Αιτωλών, που ήθελαν απεγνωσμένα να αποκτήσουν πρόσβαση στην θάλασσα. Συνεπώς, οι σχέσεις των Ναυπακτίων με τους βόρειους γείτονές τους δεν ήταν και οι καλύτερες δυνατές.

Αυτό φαίνεται γλαφυρά στο παρακάτω χωρίο του Θουκυδίδη:

Αλλά στο μεταξύ οι Μεσσήνιοι έπεισαν τον Δημοσθένη ότι θα ήταν καλή ευκαιρία, αφού είχε τόσο στρατό στις διαταγές του, να χτυπήσει τους Αιτωλούς, που ήσαν εχθροί της Ναυπάκτου. Αν τους νικούσε, τότε, εύκολα θα μπορούσε να υποτάξει την υπόλοιπη ηπειρωτική αυτή περιοχή. Οι Μεσσήνιοι έλεγαν ότι οι Αιτωλοί είναι, βέβαια, πολυάριθμοι και καλοί πολεμιστές, αλλά ότι κατοικούν σε ατείχιστα χωριά που απέχουν πολύ το ένα από το άλλο. Για τον λόγο αυτόν κι επειδή έχουν ελαφρύ οπλισμό, θα ήταν εύκολο να τους νικήσουν προτού μπορέσουν να οργανωθούν σε κοινή άμυνα. Τον συμβούλευαν να χτυπήσει πρώτα τους Αποδωτούς, έπειτα τους Οφιονείς και έπειτα τους Ευρυτάνες, οι οποίοι αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος των Αιτωλών. Μιλούν γλώσσα πολύ δυσνόητη και, καθώς λέγεται, τρώνε το κρέας ωμό. Αν τους νικούσαν αυτούς, οι άλλοι Αιτωλοί θα προσχωρούσαν χωρίς δυσκολία. (3.94.3-5)

Το ανωτέρω χωρίο αναφέρεται στους Μεσσηνίους που είχαν εγκαταστήσει οι Αθηναίοι στην Ναύπακτο και ήταν σύμμαχοί τους κατά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο. Αναφέρεται σε τρία από τα Αιτωλικά φύλα, του Αποδωτούς, τους Οφιονείς και τους Ευρυτάνες. Πρόκειται για ορεινά αιτωλικά φύλα, κάπως καθυστερημένα σε πολιτισμικό επίπεδο, καθώς η γεωγραφική τους θέση ανάμεσα σε υψηλούς ορεινούς όγκους εμπόδιζε την επαφή τους με τον υπόλοιπο ελληνικό κόσμο, κάτι που τα οδήγησε σε σχετική απομόνωση.

Η φράση «καθώς λέγεται», φανερώνει ότι τα επιχειρήματα που προέβαλαν οι Μεσσήνιοι στους Αθηναίους προέρχονται από αυτά που έχουν ακούσει, προφανώς από τους ντόπιους κατοίκους της Ναυπάκτου, οι οποίοι, όπως είπαμε, δεν έτρεφαν και τα καλύτερα αισθήματα για τους γείτονές τους. Εξάλλου, οι νεοφερμένοι πρόσφυγες δεν θα μπορούσαν να γνωρίζουν τόσο καλά τους Αιτωλούς, για να παραθέσουν τόσες λεπτομέρειες.  Με την παρουσία μεγάλου Αθηναϊκού στρατού στην περιοχή, οι Ναυπάκτιοι θα είδαν μια ευκαιρία να απαλλαγούν μια για πάντα από τους παλιούς εχθρούς τους, γι’ αυτό και μάλλον έπεισαν τους Μεσσηνίους να παρακινήσουν τους Αθηναίους να επιτεθούν στα ορεινά αυτά φύλα.

Για την ιστορία, η Ναύπακτος εν τέλει, παραδόθηκε στους Αιτωλούς, μάλλον το 343 π.Χ., από τον Φίλιππο Β΄.