Ιστορία-Αρχαιολογία Ναυπακτίας

  Σε μαρμάρινο γλυπτό (μήκος 0,88 μ., ύψος   0,16 μ., πλάτος 0,28/0,22 μ.), που απετειχίσθη από την βορειοδυτική γωνία του ακροπύργου του κάστρου της Ναυπάκτου, στο οποίο χρησίμευε ως υπέρθυρο, έχει χαραχθεί η εξής έμμετρη κεφαλαιογράμματη επιγραφή, αποτελούμενη από 3 δωδεκασύλλαβους στίχους: Λέων ὁ Σεμνὸς Ναυπάκτου θυηπόλος τὸν τύμβον ηὐτρέπισεν, ὅν βλέπεις, ξέν[ε], ὅς, εἰ μὲν ἐν τούτῳ πέσοι, Θ(ε)ῷ χάρις. Η επιφάνεια αριστερά της επιγραφής κοσμείται από δύο επτάφυλλα ανθέμια, τα οποία εγγράφονται εντός κύκλων, που εκφύονται από αυτά, και ενώνονται με κόμπο. Την λοξότμητη όψη του γλυπτού από την οριζόντια επιφάνεια του μέλους διαχωρίζει ανάγλυφο βεργίο που μιμείται σχοινί. Τέλος, την   οριζόντια επιφάνεια κοσμεί ανάγλυφο πλέγμα από τριπλές και τετραπλές ταινίες.   Η δυσκολία ερμηνείας του τελευταίου στίχου καθώς και η έκκεντρη ως προς την επιγραφή θέση του ταινιωτού πλέγματος μας κάνει να πιστεύουμε ότι απουσιάζει ένα τμήμα της επιγραφής και, κατ’ επέκταση,...

  Στο Παλέρμο της Σικελίας φυλάσσεται δίφυλλη ελληνική περγαμηνή του 12 ου αιώνος, περιέχουσα αντίγραφο του καταστατικού της Αδελφότητας της Παναγίας Ναυπακτιωτίσσης στην Θήβα. Στην κορυφή φέρει μικρογραφία της Παναγίας η οποία εικονίζεται όρθια, επί μαρμαροθετημένου δαπέδου, σε στάση δέησης.   Θεωρείται ότι η εικόνα είναι πιστό αντίγραφο της εφέστιας εικόνας της Παναγίας που θα βρισκόταν στον μητροπολιτικό ναό της Ναυπάκτου. Η γραφή σε ορισμένα σημεία της περγαμηνής παρουσιάζει δυσκολία στην ανάγνωση λόγω φθοράς, αλλά σε γενικές γραμμές σώζεται σε καλή κατάσταση. Στην Σικελία κατέληξε μάλλον μετά τις επιδρομές των Νορμανδών το 1147 στα βυζαντινά εδάφη. Δεν είναι σαφές πώς ιδρύθηκε μια αδελφότητα αφιερωμένη στην Παναγία Ναυπακτιώτισσα στην Θήβα. Μια θεωρία είναι ότι μέλη της ήταν Ναυπάκτιοι που διέφυγαν από την Ναύπακτο μετά από εξέγερση εναντίον του τυραννικού διοικητή της πόλης Γεωργίου ή Μωρογιώργου, όπως τον αποκαλούσαν, το 1026. Άλλη άποψη λέει ότι η απόφαση να λάβει η...

  Ο Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου, γνωστός ως Παναγία η Παναξιώτισσα, βρίσκεται περίπου δύο χιλιόμετρα βόρεια της Γαβρολίμνης Ναυπακτίας. Η ονομασία Παναξιώτισσα, η οποία θεωρείται μοναδική στον ελλαδικό χώρο, σημαίνει πιθανώς «αυτή που αξιώθηκε των πάντων». Αποτελούσε καθολικό μονής, όπως μαρτυρούν ερείπια βοηθητικών χώρων γύρω από τον Ναό. Ο ναός είναι σταυροειδής εγγεγραμμένος με τρούλο. Στην κάτοψη παρουσιάζει το σχήμα παράγωνου ορθογωνίου (διαστάσεις 13,70 Χ 10,90 μ.), στα ανατολικά του οποίου υπάρχουν τρεις αψίδες, μία σε κάθε κλίτος, ενώ στα δυτικά νάρθηκας. Οι τοίχοι του ναού είναι κτισμένοι από ντόπιες ασβεστόπετρες, οι οποίες είναι επεξεργασμένες στην εξωτερική τους πλευρά και οι οποίες τοποθετούνται σε οριζόντιες στρώσεις, παρεμβαλλομένου αφθόνου κονιάματος. Χωρίζονται με σειρές πλίνθων (απλών, διπλών, τριπλών ή και πολλαπλών) κατά το σύνηθες πλινθοπερίκλειστο σύστημα δόμησης ( εικ. 1) .  Ο ναός διαθέτει είσοδο από τα δυτικά. Τα παράθυρα είναι μονόλοβα εκτός...

  Το καθολικό της Ι.Μ. Κοζύλης, όπου μάλλον πέρασε τις τελευταίες μέρες της ζωής του ο Ι. Απόκαυκος. Ο Ιωάννης Απόκαυκος, ανιψιός του μητροπολίτη Ναυπάκτου και χρονογράφου Κωνσταντίνου Μανασσή, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη μεταξύ των ετών 1153 και 1160. Δεν έχουμε πληροφορίες για την οικογένειά του ούτε και για τις σπουδές του αλλά είναι σαφές ότι είχε λάβει ανώτατη παιδεία στην Κωνσταντινούπολη και συγκεκριμένα στην περίφημη Πατριαρχική Σχολή, όπου γνωρίστηκε με εξέχουσες πνευματικές μορφές της εποχής του. Ο Απόκαυκος, σε άγνωστο χρόνο αλλά πάντως πριν το 1187, χειροτονήθηκε διάκονος από τον θείο του, Κωνσταντίνο Μανασσή, στην Ναύπακτο, όπου εκτελούσε χρέη γραμματέα της Μητρόπολης. Εν συνεχεία, επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη όπου υπηρέτησε ως πατριαρχικός νοτάριος μέχρι το 1199 με 1200, οπότε χειροτονήθηκε μητροπολίτης Ναυπάκτου. Με το νέο του εκκλησιαστικό αξίωμα ανέλαβε πρωταγωνιστικό ρόλο στα εκκλησιαστικά πράγματα της Δυτικής Ελλάδος, ιδιαίτερα μετά την νέα πολιτική πρ...