Ιστορία-Αρχαιολογία Ναυπακτίας

  Η Ναύπακτος, κατά τους ιστορικούς χρόνους, κατοικείται από το ελληνικό φύλο των Λοκρών Οζολών. Καθώς   αποτελούσε το μεγαλύτερο λιμάνι της περιοχής, την εποφθαλμιούσαν συχνά τα γειτονικά ορεινά φύλα των Αιτωλών, που ήθελαν απεγνωσμένα να αποκτήσουν πρόσβαση στην θάλασσα. Συνεπώς, οι σχέσεις των Ναυπακτίων με τους βόρειους γείτονές τους δεν ήταν και οι καλύτερες δυνατές. Αυτό φαίνεται γλαφυρά στο παρακάτω χωρίο του Θουκυδίδη: Αλλά στο μεταξύ οι Μεσσήνιοι έπεισαν τον Δημοσθένη ότι θα ήταν καλή ευκαιρία, αφού είχε τόσο στρατό στις διαταγές του, να χτυπήσει τους Αιτωλούς, που ήσαν εχθροί της Ναυπάκτου. Αν τους νικούσε, τότε, εύκολα θα μπορούσε να υποτάξει την υπόλοιπη ηπειρωτική αυτή περιοχή. Οι Μεσσήνιοι έλεγαν ότι οι Αιτωλοί είναι, βέβαια, πολυάριθμοι και καλοί πολεμιστές, αλλά ότι κατοικούν σε ατείχιστα χωριά που απέχουν πολύ το ένα από το άλλο. Για τον λόγο αυτόν κι επειδή έχουν ελαφρύ οπλισμό, θα ήταν εύκολο να τους νικήσουν προτού μπορέσουν να οργανωθούν σε κοινή ...

  Ανάμεσα στον κατάλογο των συμμάχων των Αθηναίων κατά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο, που μας παραθέτει ο Θουκυδίδης, αναφέρονται και οι Μεσσήνιοι οἱ ἐν Ναυπάκτῳ (2.9.4). Ποιοι ήταν, όμως, αυτοί οι Μεσσήνιοι και πώς βρέθηκαν στην Ναύπακτο να πολεμούν στο πλευρό των Αθηναίων;   Η αρχή της εγκατάστασης των Μεσσηνίων αυτών στην Ναύπακτο πρέπει να αναζητηθεί στον Γ’ Μεσσηνιακό Πόλεμο (περ. 469 με 464/3 π.Χ.), κατά τον οποίον οι επαναστατημένοι είλωτες της Μεσσηνίας είχαν οχυρωθεί στο όρος Ιθώμη, διεκδικώντας την ελευθερία τους. Ο πόλεμος έληξε με μία συνθήκη μεταξύ των δύο πλευρών, σύμφωνα με την οποία οι επαναστάτες θα μπορούσαν να εγκαταλείψουν ανενόχλητοι την Πελοπόννησο με τον όρο να μην επιστρέψουν ποτέ. Η Αθηναίοι, εχθρικά διακείμενοι και αυτοί εναντίον των Σπαρτιατών, δέχτηκαν τους εξόριστους Μεσσηνίους, και τους εγκατέστησαν στην Ναύπακτο, την οποία είχαν καταλάβει πριν λίγο καιρό με τον ναύαρχο Τολμίδη. Η εγκατάσταση των Μεσσηνίων εξασφάλιζε στους Αθηναίους την συμμαχία της...