Ιστορία-Αρχαιολογία Ναυπακτίας

  Εκτός από την μεγαλοπρεπή πεντάκλιτη παλαιοχριστιανική βασιλική που ανακαλύφθηκε στην οδό Φαρμάκη, στην Ναύπακτο, έχουν ανασκαφεί τουλάχιστον άλλες δύο βασιλικές της ίδιας περίπου εποχής. Παλαιοχριστιανική βασιλική στην οδό Κοζώνη Στην οδό Κοζώνη και Κοσμά Αιτωλού, σύμφωνα με όσα αναφέρει η Φ. Κεφαλλωνίτου, ανασκάφηκε τμήμα κτηρίου με τοίχους που σώζονταν σε αρκετά μεγάλο ύψος (1,5 με 2 μ.). Σε ορισμένα σημεία μάλιστα υπήρχαν και σπαράγματα τοιχογραφιών. Αποτελείται από τρεις χώρους, ο κεντρικός εκ των οποίων ήταν στρωμένος με δάπεδο διακοσμημένο με πλούσιο μαρμαροθέτημα σε γεωμετρικά σχέδια ( εικ. 1 ). Βρέθηκε, επίσης, και ιωνικό κιονόκρανο με χαραγμένη επιγραφή απελευθέρωσης δούλου, αφιερωμένη στον Διόνυσο ( εικ. 3 ). Στα δυτικά του κτηρίου βρέθηκε μεγάλος κτιστός κιβωτιόσχημος ομαδικός τάφος με επιμελημένο το δάπεδο και τη δομή των τοίχων του. Κάτω δε από το κεντρικό μαρμαροθετημένο δάπεδο του κτηρίου βρέθηκαν άλλοι τρεις κτιστοί κιβωτιόσχημοι τάφοι. ( εικ. 2 ) Στα κτερίσμα

Το 1965 σε οικόπεδο επί την οδού Φαρμάκη στην Ναύπακτο ανασκάφηκαν από τον Π. Λαζαρίδη ερείπια πεντάκλιτης παλαιοχριστιανικής βασιλικής των Πρώιμων Βυζαντινών Χρόνων ενώ νέες ανασκαφές έγιναν το 1972 από τον Π. Βοκοτόπουλο το 1974 από τον Ν. Ζία, το 1990 από την Β. Παπαδοπούλου και το 1995-6 από την Φ. Κεφαλλωνίτου. Ο ναός χρονολογείται το πρώτο μισό του 5ου αι. μ.Χ. και θεωρείται από κάποιους ότι αποτελούσε τον επισκοπικό ναό της Ναυπάκτου κατά τους πρώιμους βυζαντινούς χρόνους. Δυστυχώς, οι συνολικές διαστάσεις της βασιλικής δεν είναι προσδιορισμένες και μέχρι σήμερα δεν υπάρχει συνολική αποτύπωση του μνημείου.   Στον απαλλοτριωμένο σήμερα χώρο σώζεται τμήμα της αψίδας του Ιερού καθώς και τμήματα των βορείων κλιτών του κτηρίου. Η αψίδα είναι δομημένη με αργούς λίθους τοποθετημένους εντός άφθονου κονιάματος (κουρασάνι), μεταξύ των οποίων παρεμβάλλονται στρώσεις πλίνθων. Η αψίδα στηριζόταν πιθανώς από τρεις αντηρίδες, εκ των οποίων σώζεται η μία, καθώς τμήμα της είχε καταστραφεί σε

  Η Ναύπακτος, κατά τους ιστορικούς χρόνους, κατοικείται από το ελληνικό φύλο των Λοκρών Οζολών. Καθώς   αποτελούσε το μεγαλύτερο λιμάνι της περιοχής, την εποφθαλμιούσαν συχνά τα γειτονικά ορεινά φύλα των Αιτωλών, που ήθελαν απεγνωσμένα να αποκτήσουν πρόσβαση στην θάλασσα. Συνεπώς, οι σχέσεις των Ναυπακτίων με τους βόρειους γείτονές τους δεν ήταν και οι καλύτερες δυνατές. Αυτό φαίνεται γλαφυρά στο παρακάτω χωρίο του Θουκυδίδη: Αλλά στο μεταξύ οι Μεσσήνιοι έπεισαν τον Δημοσθένη ότι θα ήταν καλή ευκαιρία, αφού είχε τόσο στρατό στις διαταγές του, να χτυπήσει τους Αιτωλούς, που ήσαν εχθροί της Ναυπάκτου. Αν τους νικούσε, τότε, εύκολα θα μπορούσε να υποτάξει την υπόλοιπη ηπειρωτική αυτή περιοχή. Οι Μεσσήνιοι έλεγαν ότι οι Αιτωλοί είναι, βέβαια, πολυάριθμοι και καλοί πολεμιστές, αλλά ότι κατοικούν σε ατείχιστα χωριά που απέχουν πολύ το ένα από το άλλο. Για τον λόγο αυτόν κι επειδή έχουν ελαφρύ οπλισμό, θα ήταν εύκολο να τους νικήσουν προτού μπορέσουν να οργανωθούν σε κοινή άμυνα. Τον συμ

  Το 2007, κατά την κατασκευή αιολικού πάρκου στον λόφο Αρβάλα, ήρθαν στο φως υπολείμματα οχυρωματικού περιβόλου της κλασσικής περιόδου (5 ος  αι. π.Χ.). Ο λόφος βρίσκεται αμέσως βόρεια του Κάστρου της Ναυπάκτου και σε απόσταση περίπου 250 μ., ενώ έχει υψόμετρο 256 μέτρα. Νοτιοανατολικά περιβάλλεται από κάθετους ασβεστολιθικούς βράχους, οι οποίοι καθιστούν την πρόσβαση εξαιρετικά δύσκολη. Η αρχαιολογική έρευνα που ακολούθησε αποκάλυψε έναν τρίπλευρο περίβολο συνολικού μήκους 300 μ. περίπου, με την τέταρτη πλευρά να είναι προσαρμοσμένη στα απότομα βράχια που προαναφέραμε. Είναι κατασκευασμένος από ντόπιο φαιόχρωμο ασβεστόλιθο κατά το τραπεζιόσχημο ανισόδομο σύστημα.  Η πρόσβαση γινόταν από το βορειοδυτικό σκέλος της οχύρωσης μέσω δύο πυλών, (Α και Β στο σχεδιάγραμμα της κάτοψης), στο ανατολικό άκρο του οποίου υπήρχε τετράγωνος πύργος, ο οποίος προστάτευε την είσοδο Α και επόπτευε την γύρω περιοχή. Η πύλη Β, με πλάτος 2,60 μ., πιθανώς ήταν η κύρια πύλη εισόδου. Το τείχος ανατολικά τη

  Στην οδό Παυσανία της Ναυπάκτου, πλησίον του λόφου της Δεξαμενής, ανακαλύφθηκαν το 2012 αρχιτεκτονικά κατάλοιπα που καλύπτουν μια περίοδο από την Πρωτοελλαδική ΙΙ έως την Μεσοελλαδική ΙΙΙ εποχή (περίπου 2600 έως 1600 π.Χ.).   Αφορούν κυρίως ένα αψιδωτό κτήριο (κτήριο Α), πάνω στο οποίο ανεγέρθηκε αργότερα μεγάλος ταφικός τύμβος (τύμβος 1). Η ανασκαφή περιορίστηκε στο ήμισυ των ανωτέρω οικοδομημάτων, καθώς εκτείνονται σε όμορη ιδιοκτησία που δεν έχει ερευνηθεί μέχρι σήμερα. Οι συνολικές εξωτερικές διαστάσεις του κτηρίου υπολογίζονται κατά προσέγγιση σε 9,10Χ4,20 μ. (38,22 τ.μ.). Από την συνολική εικόνα του κτηρίου και τα ευρήματα (χειροποίητη κεραμική, οστά ζώων κτλ.) προκύπτει ότι μάλλον επρόκειτο για μια μεσαίου μεγέθους οικία. Το κτήριο δεν εμφανίζει σημάδια βίαιης καταστροφής, συνεπώς υποθέτουμε ότι απλά εγκαταλείφθηκε. Υπολογίζεται ότι ανήκει στην λεγόμενη Πρωτοελλαδική ΙΙ Περίοδο (2600 έως 2300 π.Χ.). Στα μεταγενέστερα χρόνια, μετά την ερείπωση του κτηρίου ανεγέρθηκε ταφικό