Ιστορία-Αρχαιολογία Ναυπακτίας

  Παρά την πληροφορία ενός παλιού τουριστικού οδηγού της Ναυπάκτου ότι η πόλη κατά την κλασσική εποχή έκοβε νομίσματα με την επιγραφή ΝΑΥ και με την μορφή του Ηρακλή στην μία όψη και ενός κενταύρου στην άλλη, φαίνεται ότι στην πραγματικότητα αυτό δεν συνέβη ποτέ. Το πιο πιθανό είναι ότι δεν παρουσιάστηκε ποτέ η ανάγκη κοπής νομισμάτων, καθώς οι συναλλαγές στο εμπορικό λιμάνι της πόλης γίνονταν με ανταλλαγές προϊόντων και με την χρήση νομισμάτων από άλλες πόλεις. Το 1936, η ανεύρεση στην Ναύπακτο θησαυρού από δέκα ασημένιους στατήρες Ήλιδος που είχε αποκρυβεί περίπου στα μέσα του 5 ου αιώνα π.Χ., επιβεβαιώνει την ανωτέρω υπόθεση. Στους επόμενους αιώνες η κυκλοφορία νομισμάτων στην πόλη αυξήθηκε. Κατά τον 3 ο αιώνα κυκλοφορούν κυρίως νομίσματα της Αιτωλικής Συμπολιτείας στην οποία είχε ενταχθεί και η Ναύπακτος. Φαίνεται πιθανό την ίδια περίοδο να είχε δοθεί στην Ναύπακτο το προνόμιο να κόβει τοπικά νομίσματα, μιας και αποτελούσε το μεγαλύτερο εμπορικό λιμάνι της Συμπολιτείας, αλλά αυ

  Ο Ι.Ν. της Αγίας Παρασκευής Ναυπάκτου είναι, μαζί με αυτούς του Αγίου Δημητρίου και του Αγίου Γεωργίου, ένας από τους τρεις μεγάλους κεντρικούς ναούς της πόλης. Ο σημερινός ναός θεμελιώθηκε το 1969 και εγκαινιάστηκε τον Ιούλιο του 1978. Είναι ναός σταυροειδής εγγεγραμμένος με τρούλο. Στο ημιυπόγειο χώρο του Ναού βρίσκεται το παρεκκλήσιο των Αγίων Αναργύρων. Στην νότια εξωτερική πλευρά του κτηρίου υπάρχει επιγραφή, που μας πληροφορεί ότι στο σημείο βρισκόταν ο τάφος του Νότη Μπότσαρη, ο οποίος ετάφη εκεί το 1841.       Ας δούμε όμως, την ιστορία του ναού μέσα από τις διάφορες οικοδομικές του φάσεις. Σύμφωνα με την παράδοση, στο σημείο που βρίσκεται ο σημερινός ναός, κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, υπήρχε εξωκλήσι (η κυρίως πόλη δεν είχε φτάσει ακόμα μέχρι εκεί. Ενδεικτικό ότι η ανατολική πύλη των τειχών βρισκόταν κοντά στον σημερινό Ι.Ν. του Αγίου Δημητρίου). Σχεδόν αμέσως μετά την απελευθέρωση της πόλης, κτίσθηκε ο παλαιός Ναός της Αγίας Παρασκευής. Υπάρχει αναφορά του διοικη

  Πολλές είναι οι μορφές της αρχαίας Ναυπάκτου που κατάγονται ή σχετίζονται με αυτή, και που μας είναι γνωστές μέσα από τα αρχαία κείμενα. Οι περισσότερες, όπως μπορεί να σκεφτεί κανείς, χάνονται στην αχλή του μύθου. Παρακάτω παρουσιάζονται συνοπτικά κάποιες από αυτές, που ανάγονται σε εποχές προγενέστερες των μηδικών πολέμων και της κλασσικής περιόδου: Άπις ο Ναυπάκτιος : Ο μεταξύ μύθου και ιστορίας Άπις, κατά τον Αισχύλο, καταγόταν εκ πέρας Ναυπακτίας (Ικέτιδες, στ. 266-275). Στο Λεξικό Σούδα αναφέρεται ως ο πρώτος γιατρός στην Ελλάδα. Έσωσε το Άργος από βροτοφθόρα κνώδαλα , δηλαδή φοβερές ασθένειες, και λατρεύτηκε από τους κατοίκους της περιοχής. Επίσης, συνέταξε νομοθεσία για την αποκατάσταση της κοινωνικής αδικίας, κάνοντάς τον έναν από τους πρώτους (έστω μυθικούς, όπως μάλλον και ο Λυκούργος και ο Σόλων) νομοθέτες στην Ελλάδα. Ανοικτό μένει το ενδεχόμενο αργότερα να συσχετίστηκε με τον αιγυπτιακό θεό Σάραπι, ναός του οποίου υπήρχε και στην Ναύπακτο κατά την ελληνιστική εποχή. Κα

  εικόνα 1 : Η ακρόπολη του κάστρου Όπως όλα τα κάστρα της Ελλάδος, έτσι και αυτό της Ναυπάκτου περιεβλήθη από παλιά με θρύλους και δοξασίες. Σε εμάς έχουν σωθεί δύο από αυτές. Ο πρώτος θρύλος , ο οποίος, μάλιστα, είναι γνωστός ακόμα και στις μέρες μας, είναι η υποτιθέμενη υπόγεια σύνδεση του κάστρου της Ναυπάκτου με αυτό του Αντιρρίου. Τον θρύλο αυτό τον είχε ακούσει και ο λογοτέχνης Ανδρέας Καρκαβίτσας , όταν είχε επισκεφθεί την Ναύπακτο γύρω στο 1890. Σύμφωνα με τον Καρκαβίτσα, οι Ναυπάκτιοι της εποχής θεωρούσαν ότι από το κάστρο ξεκινούσε μια χαώδη οπή, μέσω της οποίας η «Κυρά του Κάστρου» συναντούσε αθέατη το αγαπημένο της «εύμορφο βασιλόπουλο του Αντιρρίου».  Ο περιηγητής μάλιστα Ludwig Salvator, που επισκέφτηκε την Ναύπακτο το 1874, αναφέρει ότι η υπόγεια αυτή διάβαση άρχιζε από την αίθουσα της ακρόπολης του κάστρου, και συγκεκριμένα την τελευταία στα δυτικά ( εικόνα 1 ). Ενδιαφέρον παρουσιάζει η πληροφορία του, ότι, την εποχή εκείνη, μεγάλο μέρος της διάβασης ήταν βατή. Στις

Το Φαλτσοπόρτι, από όπου ξεκινούσε ο βόρειος οδικός άξονας Η ύπαρξη μεγάλων ορεινών όγκων στα βόρεια της περιοχής της Ναυπάκτου υπήρξε βασικός ανασταλτικός παράγοντας ανάπτυξης μεγάλων χερσαίων εμπορικών και οδικών δικτύων. Σε κάθε περίπτωση, είναι βέβαιο ότι θα υπήρχαν μικρότεροι δρόμοι και μονοπάτια που θα συνέδεαν, από την αρχαιότητα ακόμα, την Ναύπακτο με την υπόλοιπη Ελλάδα.   Τμήματα δρόμου που θα συνέδεε την Ναύπακτο με το Θέρμο και την υπόλοιπη Αιτωλία εντοπίστηκαν σε γενόμενες ανασκαφές στα δυτικά της πόλης. Ο δρόμος αυτός διερχόταν από τα νοτιοδυτικά πρανή του λόφου του κάστρου και, με κατεύθυνση προς δυτικά, ακολουθούσε ίσως την πορεία της σύγχρονης οδού Θέρμου. Εν συνεχεία, ακολουθούσε κατά ένα μεγάλο μέρος την κοιλάδα του χειμάρρου της Βαρειάς και από εκεί κατέληγε στον ποταμό Εύηνο, όπου διασταυρωνόταν με άλλον δρόμο. Από τις ανασκαφές προκύπτει ότι επρόκειτο για έναν απλό δρόμο, επικαλυμμένο με χαλίκια. Το πλάτος του έφτανε τουλάχιστον τα 6,80 μέτρα.       Άλλος δρόμ

Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά μνημεία της Ναυπάκτου (ίσως το πιο χαρακτηριστικό) είναι το ενετικό λιμάνι της. Που, όμως, βρισκόταν το αρχαίο λιμάνι της Ναυπάκτου και ποια μορφή είχε; Η απάντηση της πρώτης ερώτησης είναι μάλλον εύκολη. Υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι ο αρχαίος (πολεμικός τουλάχιστον) λιμένας βρισκόταν στην ίδια περίπου θέση που βρίσκεται και ο σημερινός. Αυτό φαίνεται από το πλήθος του επαναχρησιμοποιούμενου υλικού που υπάρχει στα τείχη του μεσαιωνικού λιμανιού. Συγκεκριμένα, στην εξωτερική πλευρά του δυτικού βραχίονα υπάρχουν σε δεύτερη χρήση ορθογωνισμένοι λίθοι.  παραδείγματα αρχαίου υλικού σε δεύτερη χρήση στον δυτικό λιμενοβραχίονα Περίπου στο ίδιο σημείο υπάρχει, ενσωματωμένος στο τείχος, αρράβδωτος ασβεστολιθικός κίονας. Παρόμοιος κίονας βρισκόταν για χρόνια έξω από το Φετιχιέ τζαμί και πλέον έχει μεταφερθεί στην Αρχαιολογική Συλλογή Ναυπάκτου.  Οι κίονες αυτοί μάλλον προέρχονταν από νεώσοικους, που προφανώς θα υπήρχαν στο αρχαίο λιμάνι της Ναυπάκτου. Νεώσοικοι ή