Οδικοί άξονες της Ναυπάκτου κατά την ελληνιστική και ρωμαϊκή εποχή
Η ύπαρξη μεγάλων ορεινών όγκων στα βόρεια της περιοχής της Ναυπάκτου υπήρξε βασικός ανασταλτικός παράγοντας ανάπτυξης μεγάλων χερσαίων εμπορικών και οδικών δικτύων. Σε κάθε περίπτωση, είναι βέβαιο ότι θα υπήρχαν μικρότεροι δρόμοι και μονοπάτια που θα συνέδεαν, από την αρχαιότητα ακόμα, την Ναύπακτο με την υπόλοιπη Ελλάδα.
Τμήματα δρόμου που θα συνέδεε την Ναύπακτο με το Θέρμο και την υπόλοιπη Αιτωλία εντοπίστηκαν σε γενόμενες ανασκαφές στα δυτικά της πόλης. Ο δρόμος αυτός διερχόταν από τα νοτιοδυτικά πρανή του λόφου του κάστρου και, με κατεύθυνση προς δυτικά, ακολουθούσε ίσως την πορεία της σύγχρονης οδού Θέρμου. Εν συνεχεία, ακολουθούσε κατά ένα μεγάλο μέρος την κοιλάδα του χειμάρρου της Βαρειάς και από εκεί κατέληγε στον ποταμό Εύηνο, όπου διασταυρωνόταν με άλλον δρόμο. Από τις ανασκαφές προκύπτει ότι επρόκειτο για έναν απλό δρόμο, επικαλυμμένο με χαλίκια. Το πλάτος του έφτανε τουλάχιστον τα 6,80 μέτρα.
Άλλος δρόμος στα δυτικά της πόλης, αν και δεν έχουν εντοπιστεί κατάλοιπά του, είναι βέβαιο πως υπήρχε κατά μήκος της σύγχρονης οδού Μεσολογγίου, όπως προκύπτει από την διάταξη τάφων και ρωμαϊκών αγροικιών που έχουν ανακαλυφθεί στην περιοχή. Αποτελεί σίγουρα την απόληξη του μεγάλου δρόμου που ένωνε την Ναύπακτο με την κοιλάδα του Αχελώου, την Νικόπολη και την υπόλοιπη Ήπειρο. Διάφοροι μελετητές εξαίρουν την σπουδαιότητα του δρόμου ενώ άλλοι θεωρούν ότι ήταν ήσσονος σημασίας λόγω του μεγάλου ρόλου που είχε η θαλάσσια επικοινωνία της Ναυπάκτου με τις υπόλοιπες πόλεις και της δυσκολίας που θα αντιμετώπιζε ο ταξιδιώτης στην δύσβατη ορεινή περιοχή της Κλόκοβας.
Στα βόρεια της πόλης έχουν ανακαλυφθεί τμήματα δρόμου που ξεκινούσε κοντά στο σημερινό Φαλτσοπόρτι (που μάλλον αποτελούσε πύλη και του αρχαίου κάστρου) και συνέχιζε βόρεια, περνώντας από την θέση Αρβάλα και εν συνεχεία στο σημερινό χωριό Βομβοκού. Επρόκειτο για έναν μικρό μάλλον δρόμο, πλάτους τουλάχιστον 1,40 μ. που ίσως συνέδεε την Ναύπακτο με τα χωριά της ορεινής Ναυπακτίας και την Ευρυτανία.
Στα ανατολικά της πόλης έχουν ανακαλυφθεί τμήματα οδού που ακολουθούσε περίπου την πορεία της σημερινής οδού Αθηνών. Ο δρόμος ήταν μάλλον επικαλυμμένος με χαλίκια ενώ τον διέσχιζε και πήλινος αγωγός. Το πλάτος του δεν έχει προσδιοριστεί με ακρίβεια λόγω έλλειψης επαρκών στοιχείων, αλλά βάσει του πλάτους της ανατολικής πύλης υπολογίζεται ότι ήταν μεγαλύτερο των 4 μέτρων. Ο δρόμος αυτός συνέχιζε έως τον χείμαρρο του Σκα και από εκεί διακλαδωνόταν προς βόρεια, κατά μήκος του προαναφερθέντος χειμάρρου και ανατολικά, προς την Φωκίδα.
Οι δρόμοι αυτοί ήταν σε χρήση κατά την ελληνιστική και ρωμαϊκή εποχή, αλλά σίγουρα θα συνέχιζαν να χρησιμοποιούνται και κατά τους πρώιμους βυζαντινούς χρόνους. Άλλωστε, το γεγονός ότι πολλοί από αυτούς βρίσκονται σε θέσεις που περνούν και οι σύγχρονοι κεντρικοί οδικοί άξονες της πόλης δείχνει ότι η χρήση τους ίσως έφτανε μέχρι τους πρόσφατους αιώνες.
Να σημειωθεί εδώ ότι η επικοινωνία της Ναυπάκτου με τον υπόλοιπο κόσμο γινόταν ανέκαθεν κατά βάση μέσω θαλάσσης, λόγω της επικινδυνότητας και της δυσκολίας των χερσαίων οδών που οφείλονταν στο γεωγραφικό ανάγλυφο της περιοχής.
ΠΗΓΕΣ:
Σαράντη Φ., Ναύπακτος, Τοπογραφική Εξέλιξη του άστεως και της χώρας από την προϊστορική εποχή έως την ύστερη αρχαιότητα, Ιωάννινα 2018.
Αλεξανδροπούλου Σπ., Νότια Αιτωλία το οδικό δίκτυο έως τα πρώτα μετεπαναστατικά χρόνια, Αθήνα, 1995.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου