Μυθικές και μη μορφές της Ναυπάκτου έως την αρχαϊκή εποχή
Πολλές είναι οι μορφές της αρχαίας Ναυπάκτου που κατάγονται ή σχετίζονται με αυτή, και που μας είναι γνωστές μέσα από τα αρχαία κείμενα. Οι περισσότερες, όπως μπορεί να σκεφτεί κανείς, χάνονται στην αχλή του μύθου. Παρακάτω παρουσιάζονται συνοπτικά κάποιες από αυτές, που ανάγονται σε εποχές προγενέστερες των μηδικών πολέμων και της κλασσικής περιόδου:
Άπις ο Ναυπάκτιος: Ο μεταξύ μύθου και ιστορίας Άπις, κατά τον Αισχύλο, καταγόταν εκ πέρας Ναυπακτίας (Ικέτιδες, στ. 266-275). Στο Λεξικό Σούδα αναφέρεται ως ο πρώτος γιατρός στην Ελλάδα. Έσωσε το Άργος από βροτοφθόρα κνώδαλα, δηλαδή φοβερές ασθένειες, και λατρεύτηκε από τους κατοίκους της περιοχής. Επίσης, συνέταξε νομοθεσία για την αποκατάσταση της κοινωνικής αδικίας, κάνοντάς τον έναν από τους πρώτους (έστω μυθικούς, όπως μάλλον και ο Λυκούργος και ο Σόλων) νομοθέτες στην Ελλάδα. Ανοικτό μένει το ενδεχόμενο αργότερα να συσχετίστηκε με τον αιγυπτιακό θεό Σάραπι, ναός του οποίου υπήρχε και στην Ναύπακτο κατά την ελληνιστική εποχή.
Καρκίνος ο Ναυπάκτιος: Επικός ποιητής και φερόμενος συντάκτης των λεγόμενων Ναυπακτίων Επών, τα οποία αναφέρουν μύθους Ναυπακτίων και Λοκρών με θέμα την αργοναυτική εκστρατεία, κυρίως σχετικά με τις γενεαλογίες γυναικών. Δεν γνωρίζουμε άλλα στοιχεία για την ζωή του. Ίσως ήταν σύγχρονος ή λίγο αρχαιότερος του Ομήρου.
Ησίοδος: Ο γνωστός επικός ποιητής, του οποίου ο θάνατος σχετίζεται με την Ναύπακτο. Κατά τον Πλούταρχο (Ηθικά) τα αδέρφια Κτίμενος και Άντιφος από την Ναύπακτο, θεωρώντας εσφαλμένα ότι ο Ησίοδος αποπλάνησε την αδερφή τους, σκότωσαν τον ποιητή και τον υπηρέτη του, Τρωίλο, και πέταξαν τα σώματά τους στον ποταμό Δάφνο (σημερινός Μόρνος). Του Τρωίλου το σώμα σταμάτησε σε έναν σκόπελο ενώ του Ησιόδου μεταφέρθηκε με ένα κοπάδι δελφίνια στο Ρίο του Μολυκρείου (Αντίρριο). Εκεί, οι κάτοικοι, που τότε γιόρταζαν τα Ρίεια, παρέλαβαν το σώμα του Ησιόδου, το έθαψαν σε μυστικό τάφο, κοντά στον ναό του Νέμειου Δία και τιμώρησαν τους δολοφόνους του ποιητή, κατεδαφίζοντας την οικία τους και ρίχνοντάς τους στην θάλασσα. Ο τάφος παρέμενε μυστικός καθώς το σώμα του το διεκδικούσαν και οι Ορχομένιοι. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή του μύθου, που μας παραδίδει ο Παυσανίας (Ελλάδος Περιήγησις), τα αδέρφια κατέφυγαν στην Μολυκρία μετά την δολοφονία του Ησιόδου, όπου και τιμωρήθηκαν, ενώ το σώμα του ποιητή αποτέθηκε σε μια κοιλότητα βράχου στην Ναύπακτο. Τα οστά τα βρήκαν, τελικά, οι Ορχομένιοι και τα μετέφεραν στην πατρίδα τους, μετά από χρησμό της Πυθίας.
Κέως ο Ναυπάκτιος: Από την Κείων Πολιτεία του Ηρακλείδη του Ποντικού μαθαίνουμε ότι ο Κέως από την Ναύπακτο, αποίκισε το νησί της Κέας και του έδωσε το όνομά του. Δεν γνωρίζουμε πότε συνέβη αυτό. Ενδιαφέρον είναι ότι διασώζονται ψηφίσματα φιλίας Ναυπάκτου και Κέας κατά την ελληνιστική εποχή.
Κάρνος: Μάντης από την Ακαρνανία. Σύμφωνα με τον μύθο, όταν οι Δωριείς/ Ηρακλείδες με αρχηγούς τους Αριστόδημο, Τήμενο και Κρεσφόντη εξεστράτευσαν προς την Πελοπόννησο για να διεκδικήσουν την πατρική τους γη, σταμάτησαν στην Ναύπακτο για να κατασκευάσουν πλοία. Εκείνη την εποχή στην Ναύπακτο ζούσε ο Ακαρνάνας μάντης Κάρνος, ο οποίος λεγόταν ότι είχε διδαχθεί την μαντική του τέχνη από τον Απόλλωνα. Λόγω των δυσοίωνων χρησμών του, οι Δωριείς τον θεώρησαν κατάσκοπο των Αχαιών και ένας από αυτούς, ονόματι Ιππότης, τον σκότωσε. Τότε συμφορές και λοιμός επέπεσαν στους Δωριείς και αποφάσισαν να συμβουλευτούν το μαντείο των Δελφών. Το Μαντείο τους απάντησε ότι οι συμφορές οφείλονται στην δολοφονία του Κάρνου και σύστησε την εξορία του δολοφόνου και την καθιέρωση της γνωστής εορτής των Καρνείων. (βλ. Παυσανίας 3,13,3 και Βιβλιοθήκη Απολλόδωρου Β,8,3)
Όξυλος: Άλλο ένα πρόσωπο που σχετίζεται με την Κάθοδο των Δωριέων και την παραμονή των Ηρακλειδών στην περιοχή της Ναυπάκτου. Το Μαντείο των Δελφών συμβούλεψε τους Δωριείς να αναδείξουν αρχηγό τους τον «τριόφθαλμο» και να περαιωθούν στην απέναντι ακτή μέσω «στενυγρού ευρυγάστορος» (το στενό Ρίου Αντιρρίου). Τον «τριόφθαλμο» τον βρήκαν στο πρόσωπο του Αιτωλού βασιλιά Οξύλου, ο οποίος έφτασε στην Ναύπακτο καβάλα σε μονόφθαλμο άλογο. Ο Όξυλος και ο απόγονός του Ίφιτος βρίσκονται ανάμεσα στους μυθικούς ιδρυτές των Ολυμπιακών Αγώνων. (Παυσανίας 5,4,1-6).
Μέναιχμος και Σοΐδας οι Ναυπάκτιοι: Πρόκειται για γλύπτες από την Ναύπακτο, που φιλοτέχνησαν το περίφημο χρυσελεφάντινο άγαλμα της θεάς Αρτέμιδος της Λαφρίας στην Καλυδώνα. Θεωρείται ότι έζησαν τον 5ο αιώνα π.Χ.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου