Ιστορία-Αρχαιολογία Ναυπακτίας

  Η σελίδες της ελληνικής Ιστορίας είναι γεμάτες από εμφυλίους πολέμους και αδερφικές έριδες. Ανά τους αιώνες ακούστηκαν πολλές φωνές από σημαίνοντα πρόσωπα για συμφιλίωση και ομόνοια των Ελλήνων, ειδικά σε περιόδους που διάφοροι εχθροί ελλόχευαν προκειμένου επωφεληθούν από την εμφύλια διαμάχη. Δύο τέτοιες φωνές προήλθαν από την Ναύπακτο, η μία από την αρχαιότητα και η άλλη από την βυζαντινή περίοδο.   Ο Αγέλαος ο Ναυπάκτιος παρακινεί για ειρήνη και σύνεση Βρισκόμαστε στην εποχή του Αιτωλικού ή Δευτέρου Συμμαχικού Πολέμου (220 π.Χ.-217 π.Χ.) μεταξύ του βασιλιά της Μακεδονίας Φιλίππου Ε΄ και των συμμάχων του από την μία μεριά και της Αιτωλικής Συμπολιτείας και συμμάχων της από την άλλη. Το 217 π.Χ. ο Φίλιππος με τον στρατό του έφτασε στα Κοῖλα τῆς Ναυπακτίας, μια περιοχή που, όπως μας πληροφορεί ο Πολύβιος, βρισκόταν 20 σταδίους (περίπου 3,5 χλμ.) έξω από την Ναύπακτο, όπου και στρατοπέδευσε. Μάλλον πρόκειται για την σημερινή περιοχή της Παλαιοπαναγιάς. Ακολούθησαν συνομι...

                 Λίγοι είναι οι γνωστοί επίσκοποι και μητροπολίτες που ποίμαναν την πόλη της Ναυπάκτου κατά την βυζαντινή εποχή. Και ακόμα και για τους γνωστούς, με εξαίρεση τον Ιωάννη Απόκαυκο και τον Κωνσταντίνο Μανασσή, ακόμα λιγότερα είναι γνωστά για την ζωή τους. Είναι, λοιπόν, ευτύχημα που για έναν από αυτούς, τον Λέοντα Σεμνό, έχουν βρεθεί τρεις μαρτυρίες για το πρόσωπό του. Η πρώτη, και παλαιότερη γνωστή, μαρτυρία για τον Λέοντα είναι ένα συνοδικό έγγραφο προς τον αυτοκράτορα Μανουήλ Κομνηνό με ημερομηνία 5 Μαΐου 1172. Στους υπογράφοντες το έγγραφο, αναφέρεται και ο Λέων Ναυπάκτου, ο οποίος ταυτίζεται με τον Λέοντα Σεμνό. Δεύτερη μαρτυρία για τον μητροπολίτη είναι ένα μολυβδόβουλλο, το οποίο στην μία πλευρά του έχει την ακόλουθη έμμετρη επιγραφή, που αποτελείται από δύο δωδεκασύλλαβους στίχους: Ἀρχιθύτην Λέοντα Ναυπάκτου σκέποις, Σεμνὴ με Σεμνόν, ἡ πανύμνητος Κόρη. Η άλλη πλευρά της σφραγίδας έχει ολόσωμη παράσταση της...

  Παρά την πληροφορία ενός παλιού τουριστικού οδηγού της Ναυπάκτου ότι η πόλη κατά την κλασσική εποχή έκοβε νομίσματα με την επιγραφή ΝΑΥ και με την μορφή του Ηρακλή στην μία όψη και ενός κενταύρου στην άλλη, φαίνεται ότι στην πραγματικότητα αυτό δεν συνέβη ποτέ. Το πιο πιθανό είναι ότι δεν παρουσιάστηκε ποτέ η ανάγκη κοπής νομισμάτων, καθώς οι συναλλαγές στο εμπορικό λιμάνι της πόλης γίνονταν με ανταλλαγές προϊόντων και με την χρήση νομισμάτων από άλλες πόλεις. Το 1936, η ανεύρεση στην Ναύπακτο θησαυρού από δέκα ασημένιους στατήρες Ήλιδος που είχε αποκρυβεί περίπου στα μέσα του 5 ου αιώνα π.Χ., επιβεβαιώνει την ανωτέρω υπόθεση. Στους επόμενους αιώνες η κυκλοφορία νομισμάτων στην πόλη αυξήθηκε. Κατά τον 3 ο αιώνα κυκλοφορούν κυρίως νομίσματα της Αιτωλικής Συμπολιτείας στην οποία είχε ενταχθεί και η Ναύπακτος. Φαίνεται πιθανό την ίδια περίοδο να είχε δοθεί στην Ναύπακτο το προνόμιο να κόβει τοπικά νομίσματα, μιας και αποτελούσε το μεγαλύτερο εμπορικό λιμάνι της Συμπολιτείας, αλλ...

  Ο Ι.Ν. της Αγίας Παρασκευής Ναυπάκτου είναι, μαζί με αυτούς του Αγίου Δημητρίου και του Αγίου Γεωργίου, ένας από τους τρεις μεγάλους κεντρικούς ναούς της πόλης. Ο σημερινός ναός θεμελιώθηκε το 1969 και εγκαινιάστηκε τον Ιούλιο του 1978. Είναι ναός σταυροειδής εγγεγραμμένος με τρούλο. Στο ημιυπόγειο χώρο του Ναού βρίσκεται το παρεκκλήσιο των Αγίων Αναργύρων. Στην νότια εξωτερική πλευρά του κτηρίου υπάρχει επιγραφή, που μας πληροφορεί ότι στο σημείο βρισκόταν ο τάφος του Νότη Μπότσαρη, ο οποίος ετάφη εκεί το 1841.       Ας δούμε όμως, την ιστορία του ναού μέσα από τις διάφορες οικοδομικές του φάσεις. Σύμφωνα με την παράδοση, στο σημείο που βρίσκεται ο σημερινός ναός, κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, υπήρχε εξωκλήσι (η κυρίως πόλη δεν είχε φτάσει ακόμα μέχρι εκεί. Ενδεικτικό ότι η ανατολική πύλη των τειχών βρισκόταν κοντά στον σημερινό Ι.Ν. του Αγίου Δημητρίου). Σχεδόν αμέσως μετά την απελευθέρωση της πόλης, κτίσθηκε ο παλαιός Ναός της Αγίας Παρασκευής. Υπάρχει...

  Πολλές είναι οι μορφές της αρχαίας Ναυπάκτου που κατάγονται ή σχετίζονται με αυτή, και που μας είναι γνωστές μέσα από τα αρχαία κείμενα. Οι περισσότερες, όπως μπορεί να σκεφτεί κανείς, χάνονται στην αχλή του μύθου. Παρακάτω παρουσιάζονται συνοπτικά κάποιες από αυτές, που ανάγονται σε εποχές προγενέστερες των μηδικών πολέμων και της κλασσικής περιόδου: Άπις ο Ναυπάκτιος : Ο μεταξύ μύθου και ιστορίας Άπις, κατά τον Αισχύλο, καταγόταν εκ πέρας Ναυπακτίας (Ικέτιδες, στ. 266-275). Στο Λεξικό Σούδα αναφέρεται ως ο πρώτος γιατρός στην Ελλάδα. Έσωσε το Άργος από βροτοφθόρα κνώδαλα , δηλαδή φοβερές ασθένειες, και λατρεύτηκε από τους κατοίκους της περιοχής. Επίσης, συνέταξε νομοθεσία για την αποκατάσταση της κοινωνικής αδικίας, κάνοντάς τον έναν από τους πρώτους (έστω μυθικούς, όπως μάλλον και ο Λυκούργος και ο Σόλων) νομοθέτες στην Ελλάδα. Ανοικτό μένει το ενδεχόμενο αργότερα να συσχετίστηκε με τον αιγυπτιακό θεό Σάραπι, ναός του οποίου υπήρχε και στην Ναύπακτο κατά την ελληνιστική εποχή...

  εικόνα 1 : Η ακρόπολη του κάστρου Όπως όλα τα κάστρα της Ελλάδος, έτσι και αυτό της Ναυπάκτου περιεβλήθη από παλιά με θρύλους και δοξασίες. Σε εμάς έχουν σωθεί δύο από αυτές. Ο πρώτος θρύλος , ο οποίος, μάλιστα, είναι γνωστός ακόμα και στις μέρες μας, είναι η υποτιθέμενη υπόγεια σύνδεση του κάστρου της Ναυπάκτου με αυτό του Αντιρρίου. Τον θρύλο αυτό τον είχε ακούσει και ο λογοτέχνης Ανδρέας Καρκαβίτσας , όταν είχε επισκεφθεί την Ναύπακτο γύρω στο 1890. Σύμφωνα με τον Καρκαβίτσα, οι Ναυπάκτιοι της εποχής θεωρούσαν ότι από το κάστρο ξεκινούσε μια χαώδη οπή, μέσω της οποίας η «Κυρά του Κάστρου» συναντούσε αθέατη το αγαπημένο της «εύμορφο βασιλόπουλο του Αντιρρίου».  Ο περιηγητής μάλιστα Ludwig Salvator, που επισκέφτηκε την Ναύπακτο το 1874, αναφέρει ότι η υπόγεια αυτή διάβαση άρχιζε από την αίθουσα της ακρόπολης του κάστρου, και συγκεκριμένα την τελευταία στα δυτικά ( εικόνα 1 ). Ενδιαφέρον παρουσιάζει η πληροφορία του, ότι, την εποχή εκείνη, μεγάλο μέρος της διάβασης ήταν βα...